Mae’r ffilm wedi’i seilio ar ymchwil gan Angharad Shambler o Goleg y Gwyddorau Dynol ac Iechyd fel rhan o draethawd hir ei MSc mewn Iechyd y Cyhoedd a Hybu Iechyd, yn ceisio pennu faint o fyfyrwyr gafodd y brechlyn MenACWY a’u gwybodaeth a’u dealltwriaeth o lid yr ymennydd.

Daeth y brechlyn MenACWY newydd yn lle’r brechlyn atgyfnerthol MenC yn 2015, y cafodd y rhan fwyaf o bobl yn eu plentyndod. Yn wahanol i’r brechlyn blaenorol, mae MenACWY yn atal clefyd meningococaidd grŵp W, a all fod yn angheuol ac a geir yn gyffredin ymhlith myfyrwyr.

Ar ôl arolygu 400 o fyfyrwyr 18-25 oed, datgelodd ymchwil Angharad bod 60.8% o fyfyrwyr Prifysgol Abertawe wedi cael y brechlyn MenACWY, sy’n llawer uwch na’r cyfartaledd cenedlaethol o 29.4%.

Llid yr ymennydd:

• Mae llid yr ymennydd yn haint pilenni’r ymennydd – y pilenni sy’n amgylchynu’r ymennydd a madruddyn y cefn.
• Mae bacteria meningococaidd – mathau A, B, C, W ac Y – yn gyffredin, a gellir eu cario’n ddiogel yn y trwyn neu’r llwnc gan oddeutu un o bob deg o bobl.
• Cânt eu pasio drwy gyswllt agos, megis peswch, cusanu neu disian.
• Mae risg uwch i fyfyrwyr prifysgol sy’n byw’n agos at ei gilydd oherwydd y gweithgareddau a ffordd o fyw gymdeithasol.
• Gall y symptomau gynnwys twymyn, blinder a phoenau cyffredinol yn y lle cyntaf. Gall y rhain waethygu’n gyflym, i gynnwrf, dryswch, cyfogi, pen tost, a brech goch flotiog y gellir gwirio ai llid yr ymennydd ydyw â’r prawf gwydr.

Meddai Angharad Shambler: “Mae risg uwch o glefyd meningococaidd i fyfyrwyr blwyddyn gyntaf yn enwedig os nad ydynt wedi’u brechu, sef pam ei fod yn bwysig eu bod yn gwybod beth yw’r arwyddion a’r symptomau.

“Mae’n hanfodol bod myfyrwyr yn gwirio gyda’u meddyg teulu eu bod wedi cael yr holl frechiadau MenACWY ac MMR cyn i’r tymor ddechrau. Cynigir y pigiad MenACWY fel mater o drefn i bobl ym mlynyddoedd 9 a 10 yn yr ysgol, ond gall unrhyw un sydd heb gael eu brechu wneud hynny tan eu pen-blwydd yn 25 oed. Anogwn y myfyrwyr i weld eu meddyg teulu a gofyn am y brechlyn MenACWY cyn dechrau yn y brifysgol – mae’n gyflym, yn hawdd ac am ddim. Os nad yw hynny’n bosib, dylent gofrestru â’r meddyg teulu ar y campws a chael y brechlyn ar unwaith ar ôl cyrraedd.

“Dylai unrhyw un sy’n amau bod llid yr ymennydd arnyn nhw neu ffrind geisio cyngor meddygol ar unwaith. Mae diagnosis a thriniaeth gynnar yn hanfodol, a gall gweithredu’n gyflym achub bywydau.”

Am ragor o wybodaeth am y brechiad MenACWY, ewch i www.menacwy.co.uk.